๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐T๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐
๐ฟ๐๐ก๐, 31 ๐ ๐ช๐ก๐ก๐ช 2025- Ministรฉriu Komรฉrsiu no Indรบstria (MCI) liuhusi Diresaun Jerรกl Indรบstria estabelese Sistema Dijilajisaun ba Lisensiamentu Indรบstrial no Livru Reklamasaun Konsumidores hodi hafasil servisu pรบbliku no habelar informasaun ba atividade pedido lisensiamentu indรบstrial nomos kontribui diโak liu-tan ba prosesu dezenvolvimentu iha setor ekonomia ho diโak no lais.
Sistema Dijitalizasaun neโe, lansa husi Vise PM no Ministru Koordenador Ekonomia no Ministru Turizmu no Ambiente Sr. Francisco Kalbuadi Lay akompaรฑa husi Ministru no Vise-Ministru Komรฉrsiu no Indรบstria Sr. Nino Pereira no Augusto Jรบnior Trindade, Ministru Justisa Sr. Sรฉrgio da Costa Hornai, Sekretรกriu Estadu Dezenvolvimentu Lokรกl Sr. Mateus dos Santos Tallo no Amo Pรกroku. (๐๐๐ ๐๐๐๐รญ๐จ๐๐ช ๐๐พ๐, ๐๐ค๐ข๐๐ฃ๐ฉ๐ค ๐๐๐ฃ๐๐๐ง๐๐ฃ ๐ฟ๐๐ก๐)
Vise-Primeiru-Ministru iha nia diskursu hateten, sistema neโe atu estimula transformasaun ekonรณmika, kria oportunidades povu Timor-Leste, no hari'i fundasaun ba kreximentu industrial.
โ๐๐ฅ๐ข-๐ฏ๐ฆ'๐ฆ ๐ฎ๐ข๐ณ๐ฌ๐ข ๐ฑ๐ฐ๐ฏ๐ต๐ถ ๐ท๐ช๐ข๐ซ๐ฆ๐ฏ ๐ช๐ฅ๐ข, ๐ช๐ฉ๐ข ๐ช๐ต๐ข-๐ฏ๐ช๐ข ๐ฆ๐ด๐ง๐ฐ๐ณ๐ด๐ถ ๐ฌ๐ฐ๐ญ๐ฆ๐ต๐ช๐ท๐ถ ๐ข๐ต๐ถ ๐ฆ๐ด๐ต๐ช๐ฎ๐ถ๐ญ๐ข ๐ต๐ณ๐ข๐ฏ๐ด๐ง๐ฐ๐ณ๐ฎ๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฆ๐ฌ๐ฐ๐ฏรณ๐ฎ๐ช๐ฌ๐ข, ๐ฌ๐ณ๐ช๐ข ๐ฐ๐ฑ๐ฐ๐ณ๐ต๐ถ๐ฏ๐ช๐ฅ๐ข๐ฅ๐ฆ๐ด ๐ฃ๐ข ๐ช๐ต๐ข-๐ฏ๐ช๐ข ๐ฑ๐ฐ๐ท๐ถ, ๐ฏ๐ฐ ๐ฉ๐ข๐ณ๐ช'๐ช ๐ง๐ถ๐ฏ๐ฅ๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ช๐ฅ๐ข ๐ฃ๐ข ๐ฌ๐ณ๐ฆ๐น๐ช๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ถ ๐ช๐ฏ๐ฅ๐ถ๐ด๐ต๐ณ๐ชรก๐ญ ๐ช๐ฉ๐ข ๐ช๐ต๐ข-๐ฏ๐ช๐ข ๐ณ๐ข๐ช๐ฏ ๐ฅ๐ฐ๐ฃ๐ฆ๐ฏ.โ
โ๐๐ข๐ฏ๐ฆ๐ด๐ข๐ฏ ๐ช๐ต๐ข ๐ฉ๐ฐ๐ต๐ถ ๐ฉ๐ข๐ต๐ฆ๐ฏ๐ฆ, ๐ฅ๐ฆ๐ป๐ฆ๐ฏ๐ท๐ฐ๐ญ๐ท๐ช๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ถ ๐ช๐ฏ๐ฅ๐ถ๐ด๐ต๐ณ๐ชรก๐ญ ๐ฎ๐ข๐ฌ๐ข ๐ฑ๐ช๐ญรก๐ณ-๐น๐ข๐ท๐ฆ ๐ช๐ฅ๐ข ๐ฃ๐ข ๐ฆ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ฐ๐ฎ๐ช๐ข ๐ฎ๐ฐ๐ฅ๐ฆ๐ณ๐ฏ๐ถ ๐ช๐ฅ๐ข. ๐๐ข ๐๐ช๐ฎ๐ฐ๐ณ-๐๐ฆ๐ด๐ต๐ฆ, ๐ช๐ฉ๐ข-๐ฏ๐ฆ'๐ฆ๐ฃรฉ ๐ช๐ต๐ข ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ต๐ช๐ฏ๐ถ๐ข ๐ท๐ช๐ข๐ซ๐ฆ๐ฏ ๐ฉusi ๐ณ๐ฆ๐ฌ๐ถ๐ฑ๐ฆ๐ณ๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฑรณ๐ด-๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ง๐ญ๐ช๐ต๐ถ ๐ฃ๐ข ๐ฅ๐ฆ๐ป๐ฆ๐ฏ๐ท๐ฐ๐ญ๐ท๐ช๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ถ ๐ด๐ถ๐ด๐ต๐ฆ๐ฏ๐ตรก๐ท๐ฆ๐ญ ๐ฏ๐ฐ ๐ฅ๐ช๐ท๐ฆ๐ณ๐ด๐ช๐ง๐ช๐ฌ๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฆ๐ฌ๐ฐ๐ฏรณ๐ฎ๐ช๐ฌ๐ข, ๐ฆ๐ด๐ต๐ข๐ฃ๐ฆ๐ญ๐ฆ๐ด๐ช๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ถ ๐ด๐ช๐ด๐ต๐ฆ๐ฎ๐ข ๐ญ๐ช๐ด๐ฆ๐ฏ๐ด๐ช๐ข๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ถ ๐ช๐ฏ๐ฅ๐ถ๐ด๐ต๐ณ๐ชรก๐ญ ๐ช๐ฅ๐ข ๐ฏ๐ฆ๐ฆ๐ฃรฉ ๐ฌ๐ญ๐ข๐ณ๐ถ ๐ฏ๐ฐ ๐ต๐ณ๐ข๐ฏ๐ด๐ฑ๐ข๐ณ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ฆ, ๐ฏ๐ฆ'๐ฆ ๐ฐ๐ฑ๐ฐ๐ณ๐ต๐ถ๐ฏ๐ถ ๐ฏ๐ฐ ๐ฆ๐ด๐ฆ๐ฏ๐ด๐ชรก๐ญ.โ ๐๐ฌ๐ฎ๐ง๐ญ๐ฎ ๐ง๐โ๐ ๐ก๐๐ญ๐จโ๐จ ๐ก๐ฎ๐ฌ๐ข ๐๐๐,๐๐๐๐ ๐๐๐, ๐๐ซ. ๐ ๐ซ๐๐ง๐๐ข๐ฌ๐๐จ ๐๐๐ฅ๐๐ฎ๐๐๐ข ๐๐๐ฒ
Ministru Komรฉrsiu no Indรบstria, Sr. Nino Pereira konsidera lansamentu neโe hanesan sistema dahuluk ba setorial industria nian.
โ๐๐ช๐จ๐ข ๐ฉ๐ฐ ๐ฑ๐ณ๐ฐ๐จ๐ณ๐ข๐ฎ๐ข ๐จ๐ฐ๐ท๐ฆ๐ณ๐ฏ๐ถ ๐ข๐ฏ๐ฏ๐ถ๐ข๐ญ ๐ช๐ฉ๐ข รก๐ณ๐ฆ๐ข ๐ช๐ฏ๐ฅรบ๐ด๐ต๐ณ๐ช๐ข ๐ฉ๐ฐ ๐ด๐ช๐ด๐ต๐ฆ๐ฎ๐ข ๐ฅ๐ช๐ซ๐ชt๐ขl๐ช๐ป๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฏ๐ช๐ข๐ฏ, ๐ช๐ฉ๐ข ๐ฆ๐ณ๐ข ๐ฃ๐ข ๐ช๐ฉ๐ข ๐ต๐ณ๐ข๐ฏ๐ด๐ง๐ฐ๐ณ๐ฎ๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฅ๐ช๐ซ๐ช๐ต๐ข๐ญ ๐ฏ๐ฐ ๐ฑ๐ณรก๐ต๐ช๐ฌ๐ข ๐ฎ๐ฐ๐ด ๐ฉ๐ถ๐ด๐ช ๐จ๐ฐ๐ท๐ฆ๐ณ๐ฏ๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฅ๐ช๐ข๐ฌ ๐ฏ๐ช๐ข๐ฏ. ๐๐ฐ ๐ฑ๐ข๐ณ๐ต๐ช๐ด๐ช๐ฑ๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฉ๐ถ๐ด๐ช ๐ด๐ฆ๐ต๐ฐ๐ณ ๐ฐ๐ช๐ฐ๐ช๐ฏ, ๐ฏ๐ฐ ๐ฐ๐ฉ๐ช๐ฏ ๐๐๐ ๐ญ๐ข๐ฏ๐ด๐ข ๐ฎ๐ฐ๐ด ๐ญ๐ช๐ท๐ณ๐ถ ๐ณ๐ฆ๐ฌ๐ญ๐ข๐ฎ๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฃ๐ข ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ด๐ถ๐ฎ๐ช๐ฅ๐ฐ๐ณ ๐ฏ๐ช๐ข๐ฏโ
โ๐๐ฐ ๐ฑ๐ณ๐ฆ๐ป๐ฆ๐ฏ๐ด๐ข ๐ด๐ช๐ด๐ต๐ฆ๐ฎ๐ข ๐ฅ๐ช๐ซ๐ช๐ต๐ข๐ญ๐ช๐ป๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฏ๐ฆโ๐ฆ ๐ด๐ฆ๐ช ๐ง๐ฐ ๐ฃ๐ฆ๐ฏ๐ฆ๐ง๐ช๐ด๐ช๐ถ ๐ฃ๐ข ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ด๐ถ๐ฎ๐ช๐ฅ๐ฐ๐ณ ๐ง๐ข๐ด๐ช๐ญ ๐ข๐ต๐ถ ๐ข๐ด๐ฆ๐ด๐ถ ๐ช๐ฉ๐ข ๐ต๐ฆ๐ฎ๐ฑ๐ถ ๐ฏ๐ข๐ณ๐ข๐ฏ ๐ฅ๐ฆ'๐ช๐ต ๐ฏ๐ฐ ๐ช๐ฉ๐ข ๐ง๐ข๐ต๐ช๐ฏ ๐ฏ๐ข๐ณ๐ข๐ฏ ๐ฅ๐ฆ๐ช๐ต. ๐๐ณ๐ฐ๐ด๐ฆ๐ด๐ถ ๐ณ๐ฆ๐ป๐ฐ๐ญ๐ถ๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฌ๐ฆ๐ช๐น๐ข ๐ฏ๐ฆ'๐ฆ๐ฃรฉ ๐ญ๐ข๐ญ๐ข๐ช๐ด ๐ฏ๐ฐ ๐ต๐ณ๐ข๐ฏ๐ด๐ฑ๐ข๐ณ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ฆ ๐ญ๐ช๐ถ. ๐๐ข๐ด๐ช๐ญ๐ช๐ฅ๐ข๐ฅ๐ฆ ๐ฉ๐ฐ๐ฅ๐ช ๐ฉ๐ข๐ญ๐ฐ ๐ฎ๐ฐ๐ฏ๐ช๐ต๐ฐ๐ณ๐ช๐ป๐ข๐ด๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฃ๐ข ๐ฆ๐ด๐ต๐ข๐ต๐ถ๐ต๐ถ ๐ฌ๐ฆ๐ช๐น๐ข. ๐๐ฆ๐ฏ๐ฆ๐ง๐ช๐ด๐ช๐ถ ๐ฃ๐ข ๐จ๐ฐ๐ท๐ฆ๐ณ๐ฏ๐ฐ ๐ฎ๐ข๐ฌ ๐ข๐ถ๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ข ๐ฆ๐ง๐ช๐ด๐ชรฉ๐ฏ๐ด๐ช๐ข ๐ช๐ฉ๐ข ๐ซ๐ฆ๐ด๐ต๐ข๐ถ๐ฏ ๐ฌ๐ฆ๐ช๐น๐ข, ๐ฅ๐ข๐ฅ๐ถ๐ด ๐ฆ๐ด๐ต๐ณ๐ถ๐ต๐ถ๐ณ๐ข๐ฅ๐ถ ๐ฃ๐ข ๐ข๐ฏรก๐ญ๐ช๐ป๐ฆ ๐ฏ๐ฐ ๐ฑ๐ญ๐ข๐ฏ๐ฆ๐ข๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ถ ๐ฑ๐ฐ๐ญรญ๐ต๐ช๐ฌ๐ข, ๐ฏ๐ฐ ๐ฉ๐ข๐ด๐ข'๐ฆ ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ง๐ช๐ข๐ฏ๐ด๐ข ๐ฑรบ๐ฃ๐ญ๐ช๐ฌ๐ถ ๐ฃ๐ข ๐ด๐ฆ๐ณ๐ท๐ช๐ด๐ถ ๐จ๐ฐ๐ท๐ฆ๐ณ๐ฏ๐ถ ๐ฏ๐ช๐ข๐ฏ.โ ๐๐ข๐ง๐ข๐ฌ๐ญ๐ซ๐ฎ ๐๐จ๐ฆรฉ๐ซ๐ฌ๐ข๐ฎ ๐ง๐จ ๐๐ง๐รบ๐ฌ๐ญ๐ซ๐ข๐ ๐๐ข๐ง๐จ ๐๐๐ซ๐๐ข๐ซ๐ ๐ก๐๐ญ๐๐ญ๐๐ง ๐๐ฎ๐ซ๐๐ง๐ญ๐ ๐๐ข๐ฌ๐ค๐ฎ๐ซ๐ฌ๐ฎ
Objetivu prinsipรกl ba digitalizasaun reklamasaun konsumidรณr mak atu aumenta aksesibilidade ba konsumidรณr sira, hafasil konsumidรณr sira bele halo reklamasaun iha kada tempu no iha neโebรฉ deit (liuhusi website), aumenta inkluzaun ba ema iha รกrea remota.
Hamosu efisiรฉnsia no velozidade katak, simplifika prosesu trata reklamasaun liuhusi sistema automatiku, reduz tempu atu prosesu no rezolve reklamasaun.