𝐀𝐛𝐞𝐫𝐭𝐮𝐫𝐚 𝐅𝐨𝐫𝐮𝐦 𝐈𝐧𝐝𝐮𝐬𝐭𝐫𝐢𝐚𝐥 𝐄𝐧𝐬𝐢𝐧𝐮 𝐧𝐨 𝐅𝐨𝐫𝐦𝐚𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐓𝐞𝐤𝐧𝐢𝐤𝐮 𝐕𝐨𝐤𝐚𝐬𝐢𝐨𝐧𝐚𝐥
Dili, 17 Setembru 2025
Eselensia Vise-Ministru Komérsiu Indústria, Sr. Augusto Junior Trindade, halo abertura ba Forum Industrial ba Ensinu no Formasaun Tekniku Vokasional (TVET) ne’ebe organiza husi Instituto Nasional Dezenvolvimento de Mão de Obra, Instituto Publico (INDIMO) iha CCD tersa, 16/09/2025.
Iha diskursu Vise Ministru, konsidera mikro no pekena empreza mak sai hanesan motór ba ekonómia ne'ebé diversifikadu no rejiliente ba Timor-Leste.
Nia hatutan, hateke ba futuru ho determinasaun no esperansa, ba futuru ida-ne'ebé foinsa'e timoroan ida-idak hetan oportunidade atu dezenvolve kompeténsia téknika vokasionál ne'ebe di'ak tebe-tebes. Liuliu ita-nia mikro-pekena no médiu empreza sira sei sai hanesan motór ba ekonómia ne'ebé diversifikadu no rejiliente. Ida-ne'e, Timor-Leste sei afirma-an tomak ba komunidade nasaun seluk nia leet.
Nia hateten, formasaun téknika profisionál hanesan instrumentu kualifikasaun ida, maibé sai mós motór estratéjiku atu ita-nia nasaun dezenvolvimentu ekonómia no sosial. Liuhusi ida-ne'e ita fó kbiit ba foinsa'e sira ho kompetensia prátika koñesementu tékniku neʼebé aliña ho nesesidade reál merkadu traballu nian, entaun ida-ne'e prepara ita-nia empreendedor sira atu lidera no halo inovasaun hodi kompete iha mundu globalizasaun ida.
Iha komprimisu IX Governu atu foku ba prinsipál sira hanesan dezenvolvimentu no hametin mikro-pekena no médiu empreza atu buka solusaun ba ensinu no formasaun tékniku profisionál iha área balun ne'ebé konsidera nu'udar prioridade. Área sira-ne'e mak hanesan área jestaun ba negósiu pekena, kontabilidade báziku, jestaun finanseira, merkadu dijitál, planeamentu estratéjiku hodi hadi'a sustentabilidade emprezariál no asesu ba merkadu sira-ne'ebé luan liu.
Aleinde ne'e, iha nele mos interese tebes ba área komersiu externa hanesan prosesu importasaun no exportasaun lajislasaun, alfandega, lojistika internasional, negosiasaun, interkulturál no preparasaun ba integrasaun ASEAN nian.